Με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την 19.07.2013, εκδόθηκε ο Περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικός) Νόμος του 2013 (Ν.73(Ι)/2013) (στο εξής «ο Νόμος») . Ο Νόμος προνοεί για την ίδρυση Εταιρειών Ιατρών και θεσπίζει το νομοθετικό πλαίσιο σύστασης, διοίκησης, λειτουργίας και διάλυσης των Εταιρειών Ιατρών, συμπληρωματικά με τον Περί Εταιρειών Νόμο και τον Περί Ομορρύθμων και Ετερορρύθμων Εταιρειών και Εμπορικών Επωνυμιών Νόμο, ανάλογα με το είδος εταιρείας που θα εγγραφεί κατά περίπτωση. Δηλαδή, αν επιλέγουμε εγγραφή Ιατρικής Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης, το νομοθετικό πλαίσιο σύστασής αποτελείται από τον Νόμο και από τον Περί Εταιρειών Νόμο. Όταν επιλέγουμε εγγραφή Ομόρρυθμης ή Ετερόρρυθμης Εταιρείας, αντίστοιχα, το νομοθετικό πλαίσιο αποτελείται από τον Νόμο και από τον Περί Ομορρύθμων και Ετερορρύθμων Εταιρειών και Εμπορικών Επωνυμιών Νόμο.

Οι Πρόνοιες του Νόμου

(i) Σύσταση Εταιρειών Ιατρών

Σύμφωνα με τον Νόμο, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή Εταιρείας Ιατρών η προηγούμενη έγκριση σχετικής αίτησης από το Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου. Μόνο όταν υπάρξει τέτοια έγκριση, θα απευθυνθούμε στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών για την εγγραφή της προτιθέμενης Εταιρείας Ιατρών. Τυπικές προϋποθέσεις για έγκριση από το Ιατρικό Συμβούλιο, αποτελούν, αντίστοιχα:

i.        Για εγγραφή δυνάμει του περί Ομορρύθμων και Ετερορρύθμων Εταιρειών Νόμου: όλοι οι προτιθέμενοι συνέταιροι να είναι ιατροί, εγγεγραμμένοι βάση των διατάξεων του Νόμου Περί Εγγραφής Ιατρών.

i.        Για εγγραφή δυνάμει του περί Εταιρειών Νόμου: το σύνολο των μετόχων και μελών του διοικητικού συμβουλίου να είναι ιατροί, εγγεγραμμένοι βάση των διατάξεων του Νόμου Περί Εγγραφής Ιατρών. Στην δεύτερη αυτή περίπτωση, επιτρέπεται να αποτελούν μετόχους της Εταιρείας, εκτός από φυσικά πρόσωπα, και ομόρρυθμες ή ετερόρρυθμες εταιρείες, όπως αυτές της πρώτης κατηγορίας.

Σημειώνεται ότι, για αυτή την κατηγορία, δηλαδή των Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης, η υποχρέωση εξασφάλισης έγκρισης άδειας του Ιατρικού Συμβουλίου επεκτείνεται και στην περίπτωση απόκτησης μετοχών από τρίτους, μετά την σύστασή της. Αφού και πάλιν θα συντρέχουν οι ίδιες προϋποθέσεις στο πρόσωπο των νέων μετόχων.

ii.        Τέλος, δίδεται η δυνατότητα σύστασης εταιρείας είτε της πρώτης είτε της δεύτερης ανωτέρω κατηγορίας, αν το προτεινόμενο όνομα αυτής αποτελείται αποκλειστικά από το όνομα ή τα ονόματα ενός ή περισσοτέρων ιατρών που ασκούν τώρα ή που ασκούσαν στο παρελθόν το ιατρικό επάγγελμα.

(ii) Μετά την Σύσταση

Μετά την σύσταση μιας Εταιρείας Ιατρών, δηλαδή μετά την εγγραφή της στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών, αυτή καταχωρείται σε ειδικό μητρώο που τηρείται από το Ιατρικό Συμβούλιο. Επίσης, το Ιατρικό Συμβούλιο ενημερώνει σχετικά και το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, που ιδρύεται δυνάμει του Περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείων Συντάξεων) Νόμου.

Αν Εταιρεία Ιατρών έχει εγγραφεί ως περιορισμένης ευθύνης, τότε καταχωρίζεται με το αρκτικόλεξο «Ι.Ε.Π.Ε.», δηλαδή Ιατρική Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, αντί για την λέξη «Λίμιτεδ», όπως συμβαίνει με τις συνήθεις εταιρείες περιορισμένης ευθύνης που γράφονται δυνάμει του Περί Εταιρειών Νόμου. Στην περίπτωση δε που η εταιρεία εγγράφεται με αγγλικό – λατινικό όνομα, το «Ι.Ε.Π.Ε.» αντικαθίσταται με το «DLC, δηλαδή Doctors’ Limited Company. Ο Νόμος διευκρινίζει ότι μια τέτοια εταιρεία μπορεί

να χρησιμοποιεί το όνομά της είτε με λατινικούς είτε με ελληνικούς χαρακτήρες, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο έχει εγγραφεί.

(iii) Διαγραφή, Ακύρωση Εγγραφής, Αναστολή Εγγραφής  

• Πέραν των σχετικών ρυθμίσεων του Περί Εταιρειών Νόμου και του Νόμου Περί Ομορρύθμων και Ετερορρύθμων Εταιριών, το Ιατρικό Συμβούλιο μπορεί να διαγράψει μιαν Εταιρεία Ιατρών, αν αυτή δεν πληροί τις προϋποθέσεις που πρέπει να συντρέχουν κατά την σύστασή της. Όμως, δεν διαγράφει μιαν Εταιρεία Ιατρών, αν:

1. οι μετοχές μιας Ι.Ε.Π.Ε. περιέλθουν σε πρόσωπο που δεν είναι ιατρός, λόγω κληρονομικής διαδοχής από πρόσωπο που ήταν ιατρός,

ή αν

1. μέλος εταιρείας ή μέλος διοικητικού συμβουλίου αυτής ή συνέταιρος, απώλεσε την ιδιότητα του ιατρού.

νοουμένου ότι, εντός δώδεκα μηνών από την ημέρα που προέκυψαν τα πιο πάνω, η Εταιρεία Ιατρών εξασφαλίζει ότι πληρούνται και πάλιν οι προϋποθέσεις σύστασής της.

• Σε περίπτωση καταδίκης για ανάρμοστη συμπεριφορά από το Ιατρικό Συμβούλιο, το εν λόγω Συμβούλιο μπορεί να αναστείλει ή και ακυρώσει την εγγραφή της Εταιρείας Ιατρών και να διαγράψει αυτή από το Μητρώο Εταιρειών Ιατρών.

(iv) Πλεονεκτήματα Εγγραφής Ι.Ε.Π.Ε

Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών από μιαν κυπριακή Εταιρεία Ιατρών και, ειδικότερα, μιαν Ι.Ε.Π.Ε., εξασφαλίζει νομικά και φορολογικά πλεονεκτήματα στους ιατρούς που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα. Κύριο φορολογικό πλεονέκτημα είναι η υποβολή των εσόδων της Ι.Ε.Π.Ε. στον χαμηλό εταιρικό φορολογικό συντελεστή του

12,5 %, σε σύγκριση με τους φορολογικούς συντελεστές που ισχύουν για τα εισοδήματα των αυτοεργοδοτουμένων φυσικών προσώπων, που ανέρχονται κλιμακωτά μέχρι και 35%. Νομικό δε πλεονέκτημα αποτελεί η περιορισμένη ευθύνη των μελών μιας Ι.Ε.Π.Ε., με τις επιφυλάξεις που αναπτύσσουμε στην συνέχεια.

Ευθύνη των μελών Ι.Ε.Π.Ε.

Κύριο νομικό πλεονέκτημα για την σύσταση μιας Ι.Ε.Π.Ε., όπως σε κάθε περίπτωση εταιρείας περιορισμένης ευθύνης, αποτελεί ασφαλώς ο περιορισμός της ευθύνης των μελών της, στο ύψος της συνεισφοράς κάθε μέλους στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας. Η Ι.Ε.Π.Ε. και το μέλος ή τα μέλη αυτής θεωρούνται από το νόμο ως χωριστές νομικές οντότητες, ανεξαρτήτως του απόλυτου έλεγχου που ασκείται από ένα ή περισσότερα μέλη στην Ι.Ε.Π.Ε. Σαν αποτέλεσμα, τα μέλη της Ι.Ε.Π.Ε. δεν θα είναι προσωπικά υπεύθυνα για τα αστικά χρέη ή για οφειλές στο δημόσιο της I.E.Π.Ε. (με εξαίρεση συγκεκριμένες οφειλές στο Δημόσιο, όπως οφειλές στον Φ.Π.Α για τις οποίες ευθύνονται οι αξιωματούχοι της εταιρείας) και δεν μπορούν να εναχθούν προσωπικά από τους πιστωτές της Ι.Ε.Π.Ε., με αποτέλεσμα η ευθύνη τους να περιορίζεται αποκλειστικά στο ύψος της συνεισφοράς τους στο μετοχικό κεφάλαιο της Ι.Ε.Π.Ε. Έτσι, περιορίζεται η αστική ευθύνη των μελών της Ι.Ε.Π.Ε., απέναντι, για παράδειγμα, σε προμηθευτές του ιατρείου ή της κλινικής που διαχειρίζεται μια Ι.Ε.Π.Ε., ή η ευθύνη για καταβολή μισθών, απέναντι στους εργοδοτούμενους της Ι.Ε.Π.Ε. ή η ευθύνη από αστικά αδικήματα άσχετα με την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, όπως για παράδειγμα η ευθύνη για αποζημιώσεις για κάποια οχληρία ενός ιατρικού κέντρου, προς γείτονές του ή ακόμα και η ευθύνη για αποζημιώσεις λόγω αμέλειας άσχετης με την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, π.χ. από αμελή οδήγηση κάποιου υπαλλήλου της Ι.Ε.Π.Ε..

Επειδή όμως οι Ι.Ε.Π.Ε. διέπονται και από την ειδική νομοθεσία, είναι πολύ σημαντικό να τονιστούν:

η ύπαρξη προσωπικής ευθύνης των μελών μιας Ι.Ε.Π.Ε. απέναντι σε τρίτους, σε περιπτώσεις ιατρικής αμέλειας ή διάπραξης οποιουδήποτε αδικήματος κατά την 

1. διάπραξη ιατρικού καθήκοντος. Στην περίπτωση αυτή, θα ευθύνεται βέβαια και η ίδια η Ι.Ε.Π.Ε., εκ προστήσεως, για τις πράξεις ή παραλείψεις των ιατρών μετόχων ή εργοδοτουμένων της Ι.Ε.Π.Ε., αλλά δεν θα υπάρξει περιορισμός της ευθύνης των μελών της (βλ. άρθρο 7 του Νόμου / άρθρο 19(2) του βασικού Νόμου),
2. η μη απαλλαγή από τυχόν προσωπική πειθαρχική ευθύνη και ο μη επηρεασμός οποιασδήποτε πειθαρχικής διαδικασίας που ασκείται σε βάρος κάποιου ιατρού, δυνάμει του Περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείο Συντάξεως) Νόμου, λόγω της συμμετοχής ιατρού σε Ι..Ε.Π.Ε., με οποιαδήποτε ιδιότητα ή λόγω της  συνεργασίας του ιατρού με Ι.Ε.Π.Ε., με οποιοδήποτε τρόπο ή λόγω της εργοδότησής του από την Ι.Ε.Π.Ε. ή λόγω της ιδιότητας του ιατρού ως αντιπρόσωπος ή προστηθείς της Ι.Ε.Π.Ε. (βλ. άρθρο 4 (4) του Περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείο Συντάξεως) Νόμου, όπως έχει τροποποιηθεί με τον Νόμο 72 (Ι)/2013)). Ο κάθε ιατρός θα υπόκειται σε προσωπικό πειθαρχικό έλεγχο για κάθε πειθαρχικό παράπτωμα.

Τα ανωτέρω αποτελούν μιαν σύντομη περιγραφή του νέου νομοθετικού πλαισίου παροχής ιατρικών υπηρεσιών στην Κύπρο. Θεωρούμε ότι, με το νέο πλαίσιο, γίνεται προσπάθεια προσαρμογής του τομέα παροχής ιατρικών υπηρεσιών στις νέες αντιλήψεις της ελεύθερης αγοράς, προς εξασφάλιση των επαγγελματικών – επιχειρηματικών ενδιαφερόντων του ιατρικού κόσμου, χωρίς να χάνεται ή να ατονεί η παραδοσιακή αντίληψη της κοινωνικής ευθύνης των ιατρών, που είναι συνυφασμένη με την θεμελιώδη κοινωνική ευθύνη των ιατρών – ευθύνη έναντι των ασθενών τους και με την ίδια την φύση της σχέσης ιατρού – ασθενή, αφού ο νομοθέτης δεν περιορίζει την οποιαδήποτε προσωπική ευθύνη των ιατρών από αμελείς πράξεις και παραλείψεις τους ή από αδικήματά τους κατά την άσκηση των ιατρικών τους καθηκόντων, όπως επίσης δεν περιορίζει την πειθαρχική τους ευθύνη.